Uzmanlardan deprem sonrası Şili formülü önerisi: Binalar yıkılsın, hasar görmesin
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemalettin Dönmez, Kahramanmaraş’ta 11 ili etkileyen depremlerin ardından arama kurtarma ekiplerinin çalışmalarının ardından 8 kişilik bir grubun Hatay’ın merkez Antakya ilçesine gittiğini bildirdi 500 binada hasar tespit çalışması gerçekleştirdi. Bölgedeki binaların hasar boyutunu belgelemek için çalıştıklarını ifade eden Prof. İzmir’e dönüş Hatay’da 2000 öncesi yapılan binaların çokluğu nedeniyle en çok zarar gören bölgenin Antakya olduğunu belirten Prof. 2010 yılından sonra yapılan binaların oluşturduğu alan merkezden farklı olarak büyük ölçüde ayaktaydı. 131 binadan 1’i yıkıldı, 2’sinin ise hemen yıkılması gerekti. Bu, binalar yıkılsa bile insanların hayatlarını kurtarabilecekleri anlamına geliyor.”
“BİNALAR HASARLI DEĞİL YA DA AZ HASAR ALARAK BIRAKILIR”
İnşaat mühendislerinin şartnameye göre tasarım yaptıklarını belirten Prof. Can kayıplarını önlemenin yanı sıra inşaat maliyetlerinde de sigorta olarak değerlendirilebilecek bu formülün uygulanması gerektiğini anlatan Prof. Dr. Dönmez sözlerine şöyle devam etti: “Performans mühendisin tercihine göre değişiyor. Bu konuda şartname belli. Uzmanlığı olmayan mühendisler reçete uyguluyor. Şartnamelere göre binalar hayat kurtarıyor ama biz Söz konusu bölgede 131 bina kaybedildi.İnsanlardaki psikoloji ve milli servet kaybını da hesaba katmak gerekiyor.’Şili formülünü’ uygulamak bina maliyetlerini yüzde 5-10 artıracak ama bizim kayıplarımızı düşündüğünüzde bu formül sigorta olabilir.Binaya perde eklenerek binanın güçlendirilmesinde ‘Şili formülü’ uygulanır.’Şili formülünün’ temeli budur.Duvarlar beton duvar haline getirilir.Bu formül uygulandığında binalar bırakın yıkılmayı ya zarar görmez ya da çok az alır kayıp azalır TOKİ yapılarının iyi performans gösterdiği söylenir bu tünel kalıp kullanıldığı için yani bu binalarda ağır perde duvarları. duvarların kullanımı zorunlu kılınabilir. Yeni yapılan binaların performansını çok yeterli kılıyor.”
YASAL DÜZENLEME İHTİYACI
Üniversitelerde deprem tasarlayacak mühendislerin uzmanlaşmasına yol açacak bir düzenlemeye ihtiyaç olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Dönmez, İYTE olarak sınırlı da olsa eğitim planında değişiklik yapabileceklerini belirtti. Uzman mühendislere ihtiyaç olduğunu belirten Prof. İnşaat Mühendisleri odası ve üniversiteler büyük çaba sarf ettiler ama hayata geçirilmedi.Yasal düzenleme olmadan eğitimin kendini bu duruma adapte etmesi diğer ihtiyaçlardan dolayı mümkün değil.Her mühendise bu yetki verilemez. Bilgi ve deneyim kazanıldıktan sonra titreşime karşı tasarım yapılmasına izin verilmelidir” dedi.
